Farkındalık Oyunları

Aşağıda 5-12 yaş arası çocukların kendileriyle ve çevreleriyle daha sağlıklı ve güçlü bağlar kurmalarını sağlayacak çeşitli farkındalık oyunları yer alıyor. Bu oyunlar eğlenceli ve çocukların ilgisini çekecek niteliktedir. Aynı zamanda konsantrasyonlarını artırmaya ve sakinleşmelerine yardımcı olur. Bu oyunlar her ne kadar ergenlik öncesi çocuklar için hazırlanmışsa da, elbette farkındalıklarını eğlenerek geliştirmek isteyen gençler ve yetişkinler için de uygundur 🙂

İki farklı dikkat türüne yönelik bir çalışma

Doğrudan, odaklı dikkat:

Bu dikkat çalışmasında, odağımız tek bir nesneye yönelik oluyor. Çocuklara dikkatin bu türü, hedefe ok atma benzetmesiyle açıklanabilir. Okun, hedefin tam ortasını vurması gibi, odağımızı sürekli seçtiğimiz nesnede tutacağız. Amaç, dikkat süresini olabildiğince uzatmaktır. Egzersiz sırasında çocuk dikkatin dağıldığını fark ettiğinde, nazikçe tekrar seçilen nesneye yöneltecektir. Nefes farkındalığı çalışması örnek olarak kullanılabilir. Uygulama boyunca dikkat, nefesi alıp verirken bedenin hareketlerinde olacaktır. Nefes alırken karnının şişmesi, verirken inmesi gibi.

Açık, bütünü algılayan dikkat:

Bu alıştırma için desenli bir tasarıma sahip herhangi bir nesneyi kullanabilirsiniz: Parçalı bir bez, desenli bir kazak, bir resim, 5 renkli Tibet bayrakları. Öğrenciye, bayraklardan yaklaşık 2 metre uzağa yere oturmasını ve nefesine odaklanmasını isteyin. Konsantrasyonu sağladıktan sonra onu, duvardaki bayraklardan birine bakmaya ve ona odaklanmaya davet edin. Sonra ona bir ya da iki tane daha fazla bayrak eklemek için görüşünü genişletmesini ve daha sonra birkaç tane daha eklemesini, en son tüm bayrakları görüş alanına sokmasını isteyin. Asıl odağı hala ortasındaki orijinal bayrakta kalmasını hatırlatın. Sonra o anda duyduğu her şeyi dikkatine dahil etmesini isteyin: Sesler, kokular ve fiziksel duyumlar. Daha sonra, farkındalığını bayraklardan odadaki her şeye, sonra da fiziksel hislerine, düşüncelerine ve duygularına genişletsin. Dikkati dağılıncaya kadar bu şekilde odaklanmaya devam etsin.

* Susan Kaiser Greenland’ın The Mindful Child adlı kitabından alınmıştır.

Yürüme farkındalığı

Belirli iki nokta arasında yürüyoruz. O sırada her adımı izliyor, bedendeki duyumlara odaklanıyoruz. Önemli olan, farkındalığınızın duyumlar üzerinde kalmasıdır – ayağını kaldırma, taşıma ve yerleştirme hissi. Ardından nasıl hissettiğimizin ve uygulama sırasında ortaya çıkan herhangi bir duygusal tepkinin farkında oluyoruz. Daha sonra çocuklara aşağıdaki şekillerde yürümelerini isteyin. O süreçte bedenlerinde ve zihninde neler olduğunu, neler hissettiklerini fark etmelerini sağlayın:

Yerin yüzeyini ayaklarınla öpüyormuş gibi
Eline dökülebilecek, düşebilecek bir şey alıp yürüyebilirsin (kaşık içinde yumurta gibi)
Ses çıkarmamak için parmak ucunda yürüme denemesi yapabilirsin
İnce bir buz tabakasının olduğu gölün üstündeymişsin ya da buzda düşmemek için dikkatle yürüyorsun
Sıcak bir zeminde çıplak ayaklıyımışsın gibi (hoplayarak, sekerek)
Başının üstünde kitap varmış gibi
İki kat veya yarım yerçekimi olduğu yerlerde yürüyor gibi
Sevdiğin bir hayvanın yürüyüşü gibi penguen, kanguru vb.
Çok kızgın, kaba bir adamın yürüyüşü gibi
Kalbi kırık sevgilisinden ayrılmış biri gibi
Piyangoyu kazanmış biri gibi
Kırmızı halıda yürüyen bir model gibi
Sevdiğin bir süper kahraman gibi
Cüzdanını kaybetmiş gibi panik halinde

* Christopher Willard’ın eğitim notlarından alınmıştır.

Yeme farkındalığı

Ağzına bir lolipop veya şeker al. Isırmadan ne kadar süre ağzında tutabilirsin?

Kuru üzüm yeme egzersiz sırasında çocuklardan taze üzüm tadını fark etmesini isteyebilirsin. Bunu başka kuru meyvelerle deneyebilrisin. Benzer şekilde çikolata içindeki kakao, şeker, yağ gibi maddelerin tadlarını fark etmelerini isteyebilirsin.

Gözler kapalı çikolata, dondurma, farklı kuru meyveler, buz küpleri, baharatlı veya mentollü şekerler (Keskin tatlar), jelibon, farklı şekiller içeren şekerler yemeleri istenebilir. Şekillerini, içeriklerini tahmin etmeleri istenebilir. Yerken zihinlerini kontrol etmeleri, o sırada çıkan duygu ve düşünceleri fark etmeleri istenir.

Hoşlanılmayan tatlarla (soğan, biber gibi) yapılır. Sevilmeyen gıdaları yerken neler hissettiklerine yakından bakmaları sağlanır. Beden ve zihinlerinde neler oluyor? Bir şeyi sevmemek nasıl bir duygu, bunlara nasıl tepkiler veriyorsun?

Belirsizlikler üzerinde oynamak için küçük kaplara tuz ve şeker koyabilirsin. Çocuklar parmakları ile bir parça alır ama ne olduğunu ancak tadıyla bileceklerdir. Belirsizlik durumunun yarattığı duyumları keşfetmek için faydalıdır.

* Christopher Willard’ın eğitim notlarından alınmıştır.

Merhaba oyunu

Bu oyunda, daire oturuyor ve komşumuza dönüp, göz teması kurarak merhaba diyoruz. Beden farkındalığını vurgularken, iyi ya da kötü olarak etiketlemeden bir bedensel duyumu tanımlıyoruz. Örneğin, “Merhaba, omuzum sert hissediyor” veya “Merhaba, ayaklarım soğuk”.

Ya da bir çocuğa “Merhaba” demesini ve daha sonra 5 duyu organıyla algıladığı herhangi bir şeyi söylemesini isteyebilirsiniz. “Merhaba, dışarıda kuşların sesini duyuyorum” ya da “sınıfın tepesinde kocaman bir avize var” gibi.

Bu oyunda çocuklar yorum, yargı içeren ifadeler kullandığında bunu fark etmelerini sağla. “Merhaba, duvardaki poster harika.” Çocuğun nötr dilde posteri tekrar tanımlamasını önerebilirsiniz. “Duvarda bir rock ‘n’ roll posteri görüyorum” gibi.

Bu alıştırmalar, çocukların herhangi bir sonuç çıkarmadan önce mevcut deneyimi nesnel olarak gözlemlemeyi ve açıklamayı öğrenmelerine yardımcı olur. Çocuk veya gençlerin açıkça görebilmeleri için, kendi fikirlerinin farkında olmalı ve bunlar ile nötr tanımlar arasında ayrım yapmalıdırlar.

* Susan Kaiser Greenland’ın The Mindful Child adlı kitabından alınmıştır.

Görme farkındalığı

Bir dizi günlük ev eşyalarını (lastik top, oyun kartları, deniz kabuğu, taş vb.) alın, tepsiye koyun ve bir bezle örtün. Herkese bir parça kâğıt ve bir kalem verin, sonra şöyle açıklayın: Üzerine örtü örttüğüm bu tepside birçok eşya var. Çocuklara her şey örtülünceye kadar bakmamasını hatırlatın! Şimdi örtüyü 10 saniye kadar çekin. Ardından, hızlı bir şekilde üzerini örtün ve çocukların kaç tane eşyayı hatırladığını görün. Çocuklardan gördüklerini düşündükleri nesnelerin isimlerini yazmasını isteyin, daha sonra örtüyü kaldırın, böylece listelerini gerçekte orada olanlara karşı kontrol edin.

* Christopher Willard’ın eğitim notlarından alınmıştır.

Kutunun içinde ne var?

Bir kutunun içine eğlenceli bir şey koyun. Herhangi bir şey; mini oyuncaklar, lego, bakliyat, jelibon.. Çocuklar daire şeklinde otursun ve ortaya kutuyu koy ve içindekileri tahmin etmelerini isteyin. Kutuyu sallayabilir ve çıkan seslerden ipucu almalarını sağlayabilirsiniz.

Herkes sırayla bir tahminde bulunsun. Sıra tamamlanınca, kutunun içinde ne olduğunu bilmemenin nasıl hissettirdiğini sorun.

Bedenlerindeki duyumlar neler? Karnında kelebekler mi uçuştu? Hayatlarında da birşeyler yaşanırken neler olduğunu bilemedikleri durumlar yaşadılar mı? O nasıl bir deneyimdi? Gerçekten çok meraklı olmak ve keşfetmeye aşırı istekli olmak nasıl bir duygu? Bundan sora ne olacağını bilmemek nasıl bir duygu? Rahat/rahatsız mı hissettin?

Sakince otur, 2-3 nefes al

Şimdi kutuyu açabilirsin!

* Susan Kaiser Greenland’ın The Mindful Child adlı kitabından alınmıştır.